Wat is co-regulatie?
En hoe helpt het je kind of baby om emoties te reguleren en rustig te worden?

Je herkent het vast als ouder... Die momenten waarop je kind overmand wordt door emoties en het echt niet gaat lukken om zelfstandig weer rustig te worden. (Wat overigens super logisch is, mocht je daar over twijfelen dan neem ik je die twijfels graag op voorhand al weg..!)

Maar hoe doe je dat op een manier die je kindje echt helpt om niet alleen rustig te worden maar ook een basis te leggen voor het begrijpen en zelf reguleren van gevoelens? Dat is waar co-regulatie om de hoek komt kijken. 

Ik neem je in dit blog artikel mee in het begrip co-reguleren. Ik vertel je wat co-regulatie precies is en hoe je het kunt gebruiken om je kind te helpen om te kalmeren en hun emoties op een gezonde manier te reguleren.

Wat is co-regulatie?

Co-regulatie of coregulatie is het proces waarin ouders en verzorgers hun kinderen helpen om emoties te reguleren en te kalmeren. Dit gebeurd door het kind te ondersteunen en begeleiden. Het idee is dat kinderen, vooral jonge kinderen, nog niet volledig in staat zijn om hun emoties zelfstandig te reguleren. Ze hebben de nabijheid en begeleiding van een volwassene nodig om te leren hoe ze met hun gevoelens om kunnen gaan. Dit kan bijvoorbeeld door middel van het tonen van empathie en begrip en door je kind te laten voelen en merken dat je aanwezig bent. (Zowel fysiek als mentaal)

Waarom is co-regulatie belangrijk voor kinderen?

Co-regulatie begint met het begrijpen dat baby's en kinderen vaak overweldigd kunnen worden door hun emoties. Hun brein is nog volop in ontwikkeling, waardoor het voor hen moeilijk kan zijn om complexere gevoelens zoals angst, boosheid of verdriet te reguleren en verwerken. Het is super belangrijk om als ouder of verzorger het kind een gevoel van veiligheid en geborgenheid mee te geven. Dit is helpend bij het kalmeren van (intense) emoties. Co-regulatie speelt een heel belangrijke rol in de emotionele ontwikkeling van kinderen. Het helpt hun om emoties te erkennen, te uiten, te reguleren en te begrijpen. Dit is van grote invloed op het algehele welzijn van een kind. Dit proces van co-regulatie is niet alleen essentieel voor hun emotionele ontwikkeling, maar ook voor het opbouwen van emotionele veerkracht en hun vermogen om op de lange termijn stress te beheersen.

Het empathisch en begripvol reageren op je kind wanneer het verdrietig of zelfs overstuur is, en het 'er zijn' voor je kind als het het lastig heeft draagt bij aan de ontwikkeling van een veilige hechtingsrelatie met het kind. Én het helpt je kindje om emoties te leren (h)erkennen en begrijpen. En door geholpen te worden in het proces om weer rustig te worden leert het kindje om emoties te reguleren. Dit is helpend om zelfregulerende vaardigheden aan te leren.

Een voorbeeldje, stel je voor dat je kind thuiskomt van de dagopvang en zich plotseling heel boos voelt omdat een ander kindje iets onaardigs heeft gezegd. Door kalm te blijven en te helpen deze emotie te labelen, zoals “Ik zie dat je boos bent omdat iemand iets vervelends tegen je zei,” help je je kind om zijn gevoelens te herkennen en te begrijpen. Dit is een belangrijk onderdeel van co-reguleren.

Een gebrek aan co-regulatie kan leiden tot emotionele instabiliteit, een verhoogd stressniveau en moeite om emoties te uiten en te beheersen. Dit kan negatieve gevolgen hebben voor het welzijn en de emotionele ontwikkeling van een kind.

Wat is zelfregulatie?

Zelfregulatie is het vermogen van een kind om zijn eigen emoties te beheersen. Dus waar het bij co-regulatie ondersteuning van anderen krijgt om te kalmeren wordt dat bij zelfregulatie zelfstandig gedaan door het kind.

Het verband tussen zelfregulatie en co-regulatie.

Co-regulatie is eigenlijk de eerste stap om kinderen te helpen bij het ontwikkelen van zelfregulerende vaardigheden. De ondersteuning en begeleiding die het kind krijgt bij het omgaan met emoties en het rustig worden als het intense emoties ervaart leert het kind hoe het zichzelf beter kan kalmeren in stressvolle situaties. Dit kunnen kinderen niet 'ineens' en is ook niet zelfstandig te leren. Zowel de grote als de kleine gevoelens zijn nieuw voor je kindje. Het leren om hiermee om te gaan heeft tijd, oefening en dus vooral ook begeleiding van volwassenen nodig. 

Op de lange termijn helpt co-regulatie kinderen dus om zelfregulatievaardigheden te ontwikkelen. Ze leren dan  hoe ze hun emoties zelfstandig kunnen beheren zonder de constante hulp van een volwassene. Door hen te begeleiden in hun vroege jaren, leg je de basis voor een leven lang emotioneel welzijn.

Co-regulatie bij verschillende leeftijden van het kind.

De manier waarop je co-regulatie toepast is afhankelijk van de leeftijd van je kind. Bij baby's en jonge kinderen draait het vooral om fysieke nabijheid en eenvoudige taal. Maar bij oudere kinderen en tieners is het belangrijk om hen meer autonomie te geven en hen te betrekken bij het bedenken van oplossingen voor hun problemen. 

Bijvoorbeeld, een tiener die zich gestrest voelt over een examen, heeft misschien meer baat bij gesprekken over studietechnieken en stressmanagement, of om te journalen over wat hij voelt. Terwijl een kleuter vooral behoefte heeft aan een knuffel en geruststellende woorden.

Bij het schrijven van de onderstaande tips heb ik me gericht op jonge kinderen. 

Tips om je kind te helpen om te kalmeren:

Blijf rustig: Het is belangrijk om zelf rustig en kalm te blijven wanneer je kind overstuur is. Kinderen nemen vaak de emoties van hun ouders over. Dus als jij kalm blijft, helpt dit je kindje om ook rustiger te worden.

Bied fysieke nabijheid: Een zachte aanraking of een knuffel kan wonderen doen. Lichamelijke contact biedt troost en kan een gevoel van veiligheid geven, wat essentieel is voor het proces van co-reguleren. Bewegingen zoals wiegen, of rustig over de rug van je kindje wrijven helpen je kind nog eens extra om te kalmeren. 

Zorg voor een rustige omgeving: Een rustige en voorspelbare omgeving kan helpen om stress te verminderen. Rustig worden middenin een woonkamer vol verjaardagsbezoek is een stuk lastiger dan wanneer je met mama naar de gang gaat en daar samen op de trap gaat zitten. Het kan voor je kind fijn zijn als er in huis een plekje is waar het zich terug kan trekken als het zich overweldigd voelt.

Luister naar je kind: Laat je kind zijn verhaal doen zonder onderbrekingen. Dit geeft hen het gevoel dat hun gevoelens en ervaringen er toe doen. Zeg na het luisteren bijvoorbeeld "Ik hoor dat je het echt moeilijk had vandaag." of "Je bent gevallen en ik zie dat je daar pijn van hebt. Wat zul je geschrokken zijn!"

Gebruik niet te moeilijke woorden: Help je kind om zijn emoties te begrijpen door ze in eenvoudige taal uit te leggen. Bijvoorbeeld, “Je bent verdrietig omdat jij ook graag met die blauwe bal wil spelen.”

Wees het goede voorbeeld: Laat zien hoe jij zelf op een constructieve manier met stress en emoties omgaat. Kinderen leren veel door naar de volwassenen om hen heen te kijken. Als jij laat zien hoe je rustig blijft in stressvolle situaties, leren zij dat ook te doen. 

Samen oplossingen bedenken: Betrek je kind bij het vinden van manieren om met hun emoties om te gaan. Vraag bijvoorbeeld: "Wat kunnen we doen om je beter te laten voelen?"

Gebruik spel en boeken: Spel is een geweldige manier om situaties (en emoties) te verwerken. Samen spelen helpt ook nog eens om een band op te bouwen. Door boeken te lezen over kinderen die intense emoties ervaren kan je kind zich hierin herkennen. Soms is het gemakkelijker om een situatie te bekijken vanuit het perspectief van de hoofdpersoon uit het boek dan vanuit je eigen situatie.

Je kunt ook experimenteren met verschillende technieken om je kind te helpen om te kalmeren. Denk bijvoorbeeld aan het gebruik van ademhalingsoefeningen. Een eenvoudige oefening is om samen diep adem te halen en langzaam uit te blazen. Dit kan helpen om zowel jouw zenuwstelsel als dat van je kind te kalmeren.

Je toon en lichaamstaal zijn heel belangrijk als je je kind wil helpen om rustig te worden.

Niet alleen wat je zegt, maar ook hoe je het zegt, is belangrijk in het proces van co-reguleren. Kinderen zijn heel gevoelig voor non-verbale signalen zoals gezichtsuitdrukkingen, toonhoogte en volume van je stem en je lichaamstaal. Wanneer je kalm en geruststellend spreekt, zelfs als je kind overstuur is, geeft dit hen het vertrouwen dat alles goed komt.