Mag jij bepalen of je kind verdrietig mag zijn?

In de afgelopen weken kwam dit thema een paar keer voorbij in mijn leven. Kinderen die verdrietig zijn of volop in hun emoties zitten waarbij een volwassene dan bepaalt dat het nu wel klaar moet zijn met het uiten van die emotie, en als het ware het gevoel ‘afkapt’.

Zo hoorde ik van een pedagogisch medewerkster de uitspraak: “Ze mag wel even huilen na het brengmoment, dan leggen we ook rustig uit hoe het allemaal zit. Vertellen dat papa of mama ze straks na het boterhammen eten weer op komt halen. Maar als ze dan gaat spelen en daarna dan weer begint met huilen dan moet het ook wel een keer klaar zijn hè…”

Waarop bij mij dus de vraag opkwam: ‘Wie ben jij om te bepalen of een kind verdrietig mag zijn? En hoe lang dat mag duren of wanneer het klaar moet zijn?” Die vraag stelde ik ook, het antwoord erop was wat vertwijfeld, maar bleef toch bij het standpunt. Waarna we konden concluderen dat we allebei anders naar de situatie keken. Ik maak het binnen mijn eigen gastouderopvang ook weleens mee dat een kindje verdrietig is door het afscheid nemen van mama of papa, of dat het er simpelweg niet zoveel zin in heeft om op die dag bij mij te komen spelen. Mijn uitgangspunt is dan altijd om ruimte te bieden aan die emoties, om het gevoel te benoemen. Soms om te kijken wat er achter het verdriet zit, zoals dat het zo fijn was om in de vakantie veel samen met papa en mama te doen en dat het jammer is dat ze nu weer moeten gaan werken. Of als een kindje de emoties van de ouders spiegelt/overneemt, omdat die het juist lastig heeft of iets verdrietig vindt. Dan kan het voor een kindje helpend zijn om dit los van mekaar te zien. 

Het emmertje leeggooien...

Een andere soortgelijke uitspraak hoorde ik op een familiebijeenkomst, waar een peuter verdrietig was. (Je kent het wellicht wel, die fase waarin ze niet meer willen slapen, of het niet kunnen. Maar dan vanaf 16.00 uur ongeveer van vermoeidheid niet meer weten wat voor of achter is, laat staan hoe je grip houdt op jezelf en je emoties als er van alles om je heen gebeurd…) Van vermoeidheid rolde ze van de ene in de andere huilbui. Wantja... overprikkeling, ontzettend moe, twee andere peuters die volop aan het ontdekken en leren zijn en daardoor dingen doen die de oudste peuter dan weer niet bevielen. Ook hierin werd verteld ‘dat het nu wel klaar was met het gehuil’. Weer een momentje waarin ik me afvroeg wie wij  (als volwassene) zijn om dat voor een ander te bepalen... 

Ik probeer in zo’n situatie om het kindje tot rust te laten komen door bijvoorbeeld rustig bij me te laten zitten, soms wat over de rug te strelen, of net wat helpend is voor dat moment. (coreguleren heet dat, als je met behulp van een ander je gevoelens ‘handelt’ totdat je gekalmeerd bent en je er weer comfortabel bij voelt) Het kindje kan dan even lekker uithuilen en weer opladen om er daarna met een emmertje dat wat leger is en niet constant overloopt weer even tegen te kunnen. (voor zolang als het dan ook duurt ;-) )

Volwassenen en het omgaan met emoties.

Bij volwassenen zie en hoor je vaak terug dat het omgaan met emoties een lastig dingetje is. Het uiten van je gevoelens, het doorvoelen en doorleven van het gevoel zodat je er geen last meer van hebt en het zich niet ‘vastzet’ in je lichaam is voor veel volwassenen een ‘work-in-progress’. Dat niet altijd even merkbaar is maar vaak de kop opsteekt op het moment dat er iets speelt in ons leven. Denk maar eens na over jezelf en de volwassenen in je omgeving. Hoe worden emoties geuit? En op welke momenten gebeurd dit? Of worden ze juist opgekropt? Misschien ken je wel voorbeelden van mensen die lichamelijke klachten of pijn hebben doordat ze niet uit de voeten kunnen met hun gevoelens.

Kinderen begeleiden bij het omgaan met emoties.

Zou het niet ontzettend fijn zijn als we dat onze kinderen kunnen besparen? Als zij leren dat het heel gezond is om hun emoties te uiten, om daarmee om te kunnen gaan, om te ervaren dat de emotie zakt als je hem mag doorvoelen? Die basis wordt al in de vroege kinderjaren gelegd!

Het is heel helpend om je kind te begeleiden tijdens het omgaan met de gevoelens die het heeft. Zodat ze er niet door beangstigd raken en het een normaal onderdeel van hun leven is. Dit geldt overigens niet alleen voor de peuterleeftijd, maar start al als je kind nog een baby’tje is en zal tijdens de hele opvoeding een rol blijven spelen.

Het begint wat mij betreft met het écht kijken en luisteren naar het kind. Dat helpt je om de situatie te begrijpen, serieus te nemen en je in te kunnen leven. Daarna erken en benoem je wat het kind. Door de erkenning voelt je jonge kind zich begrepen, dat voelt fijn én helpt om weer rustig te worden. Als je op deze manier samen met emoties om kunt gaan dan is dat iets dat de band met het kind zal versterken. Daarnaast leert het zelf ook om woorden te geven aan dat gevoel en de situatie. Super waardevol voor emotionele momenten in de toekomst!

Reactie na een tijdje:

“Ik heb je tips idd in mijn achterhoofd gehouden. En ik moet zeggen dat het al wat beter gaat. Als je duidelijk bent en meer uitleg geeft. Gaat t opruimen op dit moment al een stuk beter. Met in ieder geval "minder" strijd! Ik heb ook gemerkt dat ze nog niet altijd weet hoe om te gaan met nieuwe uitdagingen en hier begeleiding en succeservaring nodig heeft.”