Als je kind met speelgoed gooit.
(en hoe ik hierop zou reageren)

De situatie waarin de peuter met speelgoed gooit:

“Het gaat om een meisje van 3 jaar, ze provoceert graag. Gooit met speelgoed en kijkt je dan uitdagend aan.  Zodra je haar vraagt om te stoppen met gooien en het op te ruimen zet ze de hakken in het zand en gaat:

- of verder met gooien
- of weg van de situatie en ruimt niet op… (Ook in andere situaties weigert ze trouwens mee op te ruimen.)

Rustig aanspreken en uitleggen dat het speelgoed kapot gaat, dat het daar niet voor bedoelt is, etc. helpt niet. Het enige wat een beetje helpt is dreigen met iets wat ze dan niet mag. Maar dat voelt voor mij niet goed."

Tijdens een kort adviesgesprek is het lastig om meer te weten te komen over het kindje of de situatie, daar is meer tijd voor nodig. De vragen die ik stel kunnen in 30 minuten niet uitgebreid beantwoord worden, en zijn bedoeld als reflectie en om over na te denken. 

Mijn advies met betrekking tot het gedrag van het meisje:

Je geeft aan dat ze graag provoceert. Het eerste dat ik me afvraag: Waarom denk je dat? 

Daarnaast ben ik er van overtuigd dat er áltijd een behoefte schuil gaat achter het gedrag. Heb je het al eens vanuit die kant proberen te bekijken? Enig idee wat de behoefte kan zijn van dit meisje? (Het antwoord kun je bijvoorbeeld vinden in het moment waarop ze dit gedrag vertoont.)

Ik zou zelf dus willen onderzoeken wat haar behoeften zijn op dat moment. Wat is de onderliggende reden dat ze dit doet (zoekt ze aandacht, verbinding? In hoeverre kan ze zich uiten? Is ze misschien overprikkeld, speelt haar suikerspiegel een rol? Hoe verloopt het (samen)spel, hoe voelt ze zich? Vindt ze misschien de gooibeweging fijn (of ontladend) om te maken, of het geluid? Dit zijn dingen waar ik zo aan denk.)

Wat handelen in het moment betreft (zonder de behoeften helder te hebben) zou ik verbinding maken en insteken op aangeven wat je wél wil zien. (het woordje 'niet' vermijden omdat je haar daarmee als het ware uitdaagt) En inderdaad benoemen wat de gevolgen van het gedrag kunnen zijn, 'ik vind het jammer als er met spullen gegooid wordt, dan ben ik bang dat er iets kapot gaat. Of 'ik vind het gevaarlijk als er met spullen gegooid wordt, als dat tegen (naam ander kindje of voorwerp) aan was gekomen dan kan dat veel pijn doen. (of bij een voorwerp, stuk gaan) Bij sommige kids kun je ook al vragen of zij het fijn zouden vinden als dat bij hen gebeurd. Vervolgens kun je nog benoemen: ‘Het is mijn taak om ervoor te zorgen dat het niet gebeurd. Lukt het jou om (bijvoorbeeld) met de bal te rollen?’ (In ieder geval speelgoed te gebruiken op een manier die je wel oké vindt.) En dan een spelsuggestie doen of samen spel opstarten.

Als er 'schade is' of opgeruimd moet worden en ze vindt het lastig om dat zelfstandig te doen dan zou ik haar begeleiden. Bijvoorbeeld door te zeggen: ‘Owjee, je was met spullen aan het gooien en nu ligt er speelgoed in het looppad. Daar zou (naam ander kindje) wel over kunnen vallen. Leg het maar op/bij... dat is de goede plek.’ En wanneer iets stuk gegaan is dan heeft dat gevolgen, bijvoorbeeld dat het in de prullenbak moet, of dat er gepoetst moet worden. Ook hier kun je haar bij betrekken en haar laten ervaren wat de consequenties zijn. Ik geloof heel erg in logische consequenties die aan gedrag verbonden kunnen zijn.

Wanneer ze dan wegloopt lukt het blijkbaar nog niet alleen/zelfstandig en ben ik weer benieuwd naar de reden daarvan. (Is dat vanuit weerstand, begrijpt ze het niet, etc.) dan zou ik aanbieden het samen te doen om de drempel lager te maken. Gaat ze volledig de weerstand in en weigert ze dan benoem ik bijvoorbeeld dat ik het dan op zal ruimen maar ik dan ook even niet wil dat ze aan die spullen komt omdat ze er niet mee om kan gaan zoals ik dat graag zie/veilig vind. Maar dat is echt afhankelijk van de situatie.

Reactie na een tijdje:

“Ik heb je tips idd in mijn achterhoofd gehouden. En ik moet zeggen dat het al wat beter gaat. Als je duidelijk bent en meer uitleg geeft. Gaat t opruimen op dit moment al een stuk beter. Met in ieder geval "minder" strijd! Ik heb ook gemerkt dat ze nog niet altijd weet hoe om te gaan met nieuwe uitdagingen en hier begeleiding en succeservaring nodig heeft.”